Puslu Kıtalar Atlası, İlban Ertem’in Ellerinde Ete Kemiğe Bürünüyor

Yazar:

17 Mart 2015

Okurken sizi çok etkileyen kitapları genelde anlatamazsınız. Pek tarif etmeye gönüllü de olmazsınız. Puslu Kıtalar Atlası, Osmanlı zamanında geçmesine karşın zamansız gerçekleri ve insan macerasını anlatan eşsiz bir kitap. İhsan Oktay Anar’ın yazdığı bu romanı, usta çizer İlban Ertem yeniden tarif ediyor. Resimli romanın çıtası yükseldi demekten keyif alıyorum :)

puslu kıtalar atlası 16

İlban Ertem, karikatür dergilerinden tanıdığımız çok usta bir kalem daha önce sayısız karikatürü mini öyküyü resimlendirdi. Kitap formatında yayında olan başka çizimleri de var.

ihsanoktar İhsan Oktay Anar ise İzmir’den çıkan kaliteli eski dilli bir yazar. Hayatın içinden yetişmiş, az konuştuğu söylenen ama kalemi ruhla dolu bir yazar. Okuduğum her romanı ötekinden bir şeyler içerse de, bana tarihi ve Osmanlı zamanını olduğu gibi, o zamanki halinden görüntülerle taşıdı.

Bazı sayfalarda öyle bir anlatım vardır ki, insan şüphelenmeden edemez. Bu İhsan Usta sakın 400 yıldır yaşayan bir sır olmasın. Ya da gece rüyalarında o zamanlara gidip bir köşede izleyip gelip anlatıyor olmasın. İnsan bugünü yazmaya kalksa böyle bir gözlem ve ince ayrıntı ile üstelik sıkmadan anlatamaz.

Kısacası İhsan Oktay Anar, okurları arasında senelerdir efsanedir. Amat kitabının karanlık havasında tüyleri diken diken olmayan var mıdır? Efrasiyab’ın Öyküleri’nde kah gülüp hak düşünüp hikayeye kendisini kaptırmayan çıkmış mıdır? Efsanedir gerçekten de.

İlban Ertem, karikatür dergilerinden tanıdığımız çok usta bir kalem daha önce sayısız karikatürü mini öyküyü resimlendirdi. Kitap formatında yayında olan başka çizimleri de var. Puslu Kıtalar Atlası,İHSAN OKTAY ANAR,İlban Ertem Puslu Kıtalar Atlası, İlban Ertem'in Ellerinde Ete Kemiğe Bürünüyor

İlban Ertem de, bizim gibi okuyunca kitabın derinliklerinde tatlı bir düşe dalar. Kitap mı onu büyüler o mu kitabı büyüler. Belki seneler öncesinden bellidir kitabı çizeceği de ona çizmesi düşer. Kaliteli her sanatçı gibi işi çok sağlama alır. Öyküsünün üstünden geçer hali hazırdaki haliyle bir senaryo değildir. Oysa çizgili anlatım, ister çizgi roman, ister resimli roman olsun bir senaryo akışına mekan, kamera açısı, karakter, renk derinliği ışık oyunları hatta harflerden oluşma diyaloglar için ses efektleri içerir.

İlban Usta, 238 sayfalık romanı alacak, senaryo formatında yeniden yazacak, her planın açılarını düşünecek, sayfayı bu açılara açılan kareler şeklinde bölecek, kahramanların karakter tasarımlarını öyküdeki anlatıma en uygun hale getirecek, en zoru, dönemin giysisini, adetlerini, konuşma şeklini, hukukunu, flörtünü(!), savaşını, korsanlığını, din anlayışını ne varsa görsel olarak aktarmakla sorumlu tutulacak, bir de imtihan edilecektir.

Puslu Kıtalar Atlası - İletişim Yayınları

Doğrusu, bu delice bir aşk dışında yapılacak bir şey değil. İlban Ertem, ise girişmeden önce yazar İhsan Usta’dan izin alır. Saygı karşılıklıdır. Çocuğu gibi olan eserini ellerine teslim eder. Gidiş o gidiş tam 5 sene çizer üstat. Tam 5 sene. Kendinizi düşünün 5 yıl önce neredeydiniz? Ne yapardınız? Bu sürede farklı kaç iş, kaç olay yaşadınız.

puslu kıtalar atlası 15

Kitap çizimini geleneksel yöntemlerle kalem, taslak ve peşinden bilgisayar daha doğrusu MAC ile renklendirme takip eder. Kişisel kanım sayfa 200’den sonra renklerin tabloya dönüştüğü. Keşke üstad dijital hallerini bir siteye koysa da tablo yapıp duvarımıza assak.

Hem romanı okumuş, hem resimli kitabı okumuş görmüş biri olarak işin kalitesine kefilim. Öykü neredeyse birebir. Bazı isim hataları yok değil. mesela 13. sayfadaki Pandus kitapta Pundus’tur. Ama o kadar, diğer farklılıklar yok denecek kadar az ve bu bile büyük başarı. Metne sadık kalmış sanatçı.

Çizimlere gelince. Ne desek az. Uzun uzun seyrettiğim kareler oldu. Gözlerdeki anlama hayranlıkla baktığım oldu. Karanlığın dokusunu göstermekten korkmayan sayfalar kadar, apaydınlık mavi göklü İstanbul semalarına bakıp martıları seyretmem de oldu.

Elbette kedilerin dostu İlban Ertem sokaklardan can dostları kedileri eksik etmemiş, her yerdeler. Ama usul usul, dikkatli bakarsanız görürsünüz.

İLBAN ERTEM RÖPORTAJI

Çizgi Roman Yolculuğu 
Yönetmen: Öner S. Biberkökü, Anlatıcı : Yekta Kopan,  
Anlatıcı Metni : Levent Cantek, 
Puslu Kıtalar Atlası Teaser: Uğur Erbaş, 
Müzik: Onur Özmen, Jenerik Müziği : Berkay Yiğitaslan

Kitabın roman hali 238 sayfa ama çizim hali 314 sayfa. Sırrı ne? Evet Pİ sayısı 3,14 harika bir gönderme yapmış. Bilmem okuyanlar fark ettiniz mi?

Aynı şekilde 151. sayfa kara mizahla dolu bir sofra. Sofranın hemen ardındaki tabloya ve sofradakilerin duruşuna bakmak lazım.

Aynı şekilde bölüm aralarında ara kapaklar da ayrı bir keyif. Kubelik’te de anatomi çizen bir Da Vinci tadı almadım değil.